Η Παρασκευή το πρωί στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου ήταν η κορύφωση μιας μακρόχρονης προσμονής, η στιγμή που η υπογραφή για την κατασκευή ενός μεγάλου τμήματος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης, από το Ηράκλειο έως τα Χανιά, γινόταν πραγματικότητα. Ενας από τους πιο ζωτικούς και ταυτόχρονα επικίνδυνους δρόμους της χώρας μπαίνει επιτέλους σε τροχιά μεταμόρφωσης.
Ωστόσο, η προσμονή δεν περιοριζόταν μόνο στην υπογραφή της σύμβασης. Ιδιαίτερα έντονη ήταν η αναμονή για πρόσθετες, ουσιαστικές εξαγγελίες που θα αφορούσαν το μέλλον του ΒΟΑΚ στο νομό Λασιθίου, με τη συνέχιση του δρόμου μέχρι τη Σητεία και την Ιεράπετρα να αποτελεί πάγιο και δίκαιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας. Παρά τις αναφορές και τις δηλώσεις πρόθεσης που έγιναν κατά τη διάρκεια των ομιλιών για την επέκταση του άξονα ανατολικότερα, δεν υπήρξε καμία συγκεκριμένη, δεσμευτική εξαγγελία με σαφές χρονοδιάγραμμα ή εξασφαλισμένη χρηματοδότηση για το σύνολο του έργου έως τα ανατολικά άκρα του νησιού. Οι αναφορές επικεντρώθηκαν κυρίως στην πρόθεση χρηματοδότησης των μελετών μέχρι τη Σητεία, αφήνοντας μια αίσθηση αισιοδοξίας μεν, αλλά και αβεβαιότητας για την πλήρη υλοποίηση του οράματος ενός ενιαίου, σύγχρονου αυτοκινητόδρομου από την Κίσσαμο έως τη Σητεία.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την τοποθέτηση του Υφυπουργού Υποδομών και Μεταφορών, κ. Νίκου Ταχιάου, ο οποίος χαρακτήρισε την ημέρα ως το κλείσιμο ενός δύσκολου κύκλου ωρίμανσης και συμβασιοποίησης του έργου και την αρχή μιας νέας, επίσης δύσκολης, αλλά χαρούμενης ημέρας. Ο κ. Ταχιάος τόνισε την πολυπλοκότητα των έργων παραχώρησης και την ανάγκη να κοιτάξουμε στο μέλλον, όπου η Κρήτη με τον ΒΟΑΚ θα είναι ένα διαφορετικό νησί. Επισήμανε ότι είναι η πρώτη φορά που στην Ελλάδα εκτελείται ένα τόσο μεγάλο ενιαίο έργο αυτοκινητοδρόμου, ειδικά σε λειτουργικά τμήματα και σε μια περιοχή με έντονη εποχιακή κίνηση. Για τον λόγο αυτό, υπογράμμισε την απόλυτη ανάγκη για τη συνδρομή και συνεργασία της τοπικής κοινωνίας και των τοπικών αρχών, αναφέροντας ότι ο κύκλος των διαβουλεύσεων έχει ήδη ξεκινήσει και θα συνεχιστεί. Ο Υφυπουργός ανέφερε ότι τα αιτήματα των τοπικών κοινωνιών είναι λογικά και εξετάζονται θετικά. Επιπλέον, περιέγραψε την παραχώρηση όχι μόνο ως την κατασκευή ενός εξαιρετικού έργου, αλλά και ως ένα εργαλείο που επιτρέπει την εκτέλεση συνοδών έργων και την επεκτασιμότητα του αυτοκινητοδρόμου. Ο στόχος, όπως είπε, είναι η ταχύτερη δυνατή εγκατάσταση εργοταξίων σε όλους τους νομούς της Κρήτης, όχι μόνο λόγω των δεσμεύσεων προς το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά και για την ταχεία λειτουργική ανάκαμψη του νησιού. Κλείνοντας, εξέφρασε τη χαρά αλλά και το άγχος για το μεγάλο εγχείρημα, επιβεβαιώνοντας την αφοσίωση της πολιτικής ηγεσίας και αναγνωρίζοντας την Κρήτη ως έναν ώριμο συνομιλητή για τέτοιου είδους έργα.
Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Περιφερειάρχης Κρήτης, κ. Σταύρος Αρναουτάκης, ο οποίος χαρακτήρισε την ημέρα μεγάλη και με ιδιαίτερους συμβολισμούς, καθώς συνέπιπτε με την Ημέρα της Ευρώπης. Τόνισε ότι 75 χρόνια μετά, το μεγαλύτερο αναπτυξιακό έργο της Κρήτης εισέρχεται σε τροχιά υλοποίησης, βελτιώνοντας την οδική ασφάλεια και αίροντας εμπόδια στην ανάδειξη των συγκριτικών πλεονεκτημάτων του νησιού. Ο ΒΟΑΚ, σύμφωνα με τον κ. Αρναουτάκη, δεν συνδέει απλώς τους νομούς, αλλά αλλάζει τον χάρτη της Κρήτης, φέρνοντας πιο κοντά τους ανθρώπους. Επανέλαβε με έμφαση ότι για την Περιφέρεια Κρήτης, ο ΒΟΑΚ ξεκινά από την Κίσσαμο και φτάνει μέχρι τη Σητεία, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι ο Πρωθυπουργός θα δώσει τις σχετικές οδηγίες για την υλοποίηση αυτού του οράματος και αναμένοντας τις απαντήσεις του. Υπογράμμισε την αναμφίβολη ανάγκη για την επέκταση, δηλώνοντας βέβαιος ότι θα αναζητηθούν οι απαιτούμενοι πόροι. Ο Περιφερειάρχης αναφέρθηκε και σε άλλα μεγάλα έργα που διεκδικήθηκαν και υλοποιούνται στην Κρήτη, όπως ο περιφερειακός μηχανισμός διαχείρισης απορριμμάτων, η άρση της ενεργειακής απομόνωσης, το νέο αεροδρόμιο στο Καστέλι και οι οδικές συνδέσεις με τον ΒΟΑΚ, τονίζοντας τη σημασία της συλλογικής προσπάθειας.
Ολοκληρώνοντας, ευχαρίστησε τον Πρωθυπουργό για τον αγώνα του, ειδικά για την ένταξη του έργου στο Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς και όλους τους διαχρονικά εμπλεκόμενους υπουργούς και στελέχη, ζητώντας παράλληλα μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στην Αυτοδιοίκηση. Διαβεβαίωσε ότι η Περιφέρεια θα είναι παρούσα, θα διεκδικεί λύσεις και θα συμβάλλει έμπρακτα στην ολοκλήρωση του έργου, ενώ έθεσε και το ζήτημα της διεκδίκησης του νότιου οδικού άξονα.
Εκ μέρους της αναδόχου εταιρείας, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, κ. Γιώργος Περιστέρης, ανέφερε ότι η ημέρα της υπογραφής της παραχώρησης του ΒΟΑΚ, που για χρόνια ακουγόταν, έφτασε, παρά το ότι φαινόταν απίθανο. Εξήγησε ότι η προετοιμασία για την υπογραφή, που κανονικά διαρκεί δύο μήνες, επιταχύνθηκε σημαντικά λόγω της προθεσμίας της 9ης Μαΐου που είχε θέσει ο Πρωθυπουργός, κάτι που επετεύχθη χάρη στα ξενύχτια όλων των εμπλεκομένων. Ο κ. Περιστέρης αναφέρθηκε και στη συμβολή της εταιρείας στο παρελθόν, πριν καν τον διαγωνισμό, στην εξεύρεση νομικής λύσης για την ένταξη του τμήματος Χανιά-Κίσσαμος στην παραχώρηση χωρίς καθυστερήσεις. Ευχαρίστησε τα στελέχη της εταιρείας για την κατάθεση της πιο ανταγωνιστικής και άρτιας προσφοράς, καθώς και τον Πρωθυπουργό για τη βοήθειά του. Τέλος, αναγνώρισε ότι ξεκινά μια μακριά και δύσκολη διαδρομή που απαιτεί τη συνεργασία όλων για την ολοκλήρωση αυτού του πολύ δύσκολου έργου.
Ακολούθησε η τοποθέτηση του Υπουργού Υποδομών και Μεταφορών, κ. Χρήστου Δήμα, ο οποίος χαρακτήρισε την ημέρα ιστορική. Υπενθύμισε ότι ο ΒΟΑΚ ήδη υλοποιείται με δύο ενεργά μέτωπα, από τον Άγιο Νικόλαο μέχρι τη Νεάπολη (δημόσιο έργο) και από τη Νεάπολη μέχρι τη Χερσόνησο (ΣΔΙΤ), εργοτάξια που είναι ήδη ορατά. Σήμερα, όπως είπε, προστίθενται τα 157 χιλιόμετρα του κεντρικού τμήματος της παραχώρησης. Ο κ. Δήμας ανέφερε εντυπωσιακούς αριθμούς για το σύνολο του ΒΟΑΚ, όπως 43 κόμβους, 23 σήραγγες και 89 γέφυρες. Ειδικά για το μέλλον, επιβεβαίωσε ότι το τμήμα προαίρεσης από τα Χανιά δυτικά μέχρι την Κίσσαμο θα προχωρήσει. Για το ανατολικό τμήμα, ανέφερε ότι υπάρχουν ώριμες μελέτες μέχρι την Παχιά Άμμο και, κατόπιν εντολής του Πρωθυπουργού, θα χρηματοδοτηθούν οι μελέτες μέχρι τη Σητεία, κάτι που θα γίνει το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα. Ένας άλλος αριθμός που τόνισε ο Υπουργός ήταν το 38, ο αριθμός των θανατηφόρων ατυχημάτων στον ΒΟΑΚ τα τελευταία τρία χρόνια, μια κατάσταση που χαρακτήρισε μη ανεκτή.
Δεσμεύτηκε για την εφαρμογή πρωτοπόρων μέτρων οδικής ασφάλειας, παρόμοιων με αυτά που εφαρμόστηκαν με επιτυχία στον αυτοκινητόδρομο Πάτρα-Πύργος, με στόχο τη μείωση των ατυχημάτων και τη βελτίωση της ροής της κυκλοφορίας κατά τη διάρκεια των εργασιών. Κλείνοντας, αναγνώρισε τη συλλογικότητα της προσπάθειας και την καθοριστική συμβολή των κυβερνήσεων Κυριάκου Μητσοτάκη από το 2019, καθώς και την καθοδήγηση του ίδιου του Πρωθυπουργού.
Τέλος, τον λόγο πήρε ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος χαρακτήρισε την ημέρα σπουδαία για την Κρήτη και την κυβέρνηση, καθώς εκπληρώνεται μια προσωπική του δέσμευση για την υπογραφή της σύμβασης παραχώρησης του τμήματος Ηράκλειο-Χανιά με προαίρεση έως την Κίσσαμο. Δήλωσε ότι δεν χρειάζεται αναφορά στην πολυκύμαντη ιστορία του έργου, καθώς η υποχρέωση όλων είναι να κοιτάξουν μπροστά. Επιβεβαίωσε ότι ήδη υπάρχουν δύο ανοιχτά εργοτάξια από τη Χερσόνησο έως τον Άγιο Νικόλαο, τα οποία θα ολοκληρωθούν έως το 2027, και εξέφρασε την προσδοκία να δει σύντομα ανοιχτά εργοτάξια και στο μεγάλο τμήμα Ηρακλείου-Χανίων, ένα έργο τεχνικά σύνθετο με ορίζοντα υλοποίησης περί τα 5 χρόνια. Ζήτησε τη συνεργασία των τοπικών αρχών για την υπέρβαση τυχόν εμποδίων, τονίζοντας την ανάγκη να δούμε τη μεγάλη εικόνα και όχι μόνο το μικρό τοπικό συμφέρον, σχολιάζοντας με χιούμορ τον πράσινο φάκελο του Περιφερειάρχη ως ένδειξη της εξαιρετικής συνεργασίας.
Απευθυνόμενος στους πολίτες από τη Σητεία που βρισκόταν διαμαρτυρόμενοι έξω από το Συνεδριακό Κέντρο, δεσμεύτηκε ότι οι μελέτες στο τμήμα Παχειά Άμμος-Σητεία θα προχωρήσουν άμεσα, ώστε ο ΒΟΑΚ να συνδέσει την Κίσσαμο με τη Σητεία.
Κάλεσε όλους να συμβάλουν στην ταχεία πρόοδο του έργου εντός χρονοδιαγράμματος και προϋπολογισμού, αναγνωρίζοντας τις τεχνικές δυσκολίες και την ανάγκη ο δρόμος να παραμείνει λειτουργικός κατά την κατασκευή. Έκανε ιδιαίτερη μνεία στα ζητήματα οδικής ασφάλειας, αναφερόμενος στον “παρανοϊκό φόρο αίματος” στην Κρήτη, και ζήτησε από τον Υπουργό την άμεση δρομολόγηση έργων οδικής ασφάλειας στον υφιστάμενο ΒΟΑΚ, παρόμοιων με τις παρεμβάσεις στην Πάτρα-Πύργος, χωρίς αυτό να λύνει το συνολικό πρόβλημα της οδικής συμπεριφοράς. Ο Πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στα άλλα τρία μεγάλα έργα που είχε υποσχεθεί το 2019: την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης (η μεγάλη διασύνδεση παραδίδεται εντός τριών μηνών), τα σημαντικά αρδευτικά έργα (υπογραφή για Μπραμιανά, Πλακιώτισσα, εκκρεμότητα Ταυρωνίτη) και το αεροδρόμιο στο Καστέλι που προχωρά με γρήγορους ρυθμούς. Πρόσθεσε σε αυτά και το έργο των φοιτητικών εστιών σε Ηράκλειο και Ρέθυμνο για σχεδόν 5.000 φοιτητές. Ο κ. Μητσοτάκης έκλεισε την ομιλία του υπενθυμίζοντας ότι επέμεινε η υπογραφή να γίνει την 9η Μαΐου, Ημέρα της Ευρώπης, για να τονιστεί η σημαντική ευρωπαϊκή συμμετοχή στα μεγάλα έργα, αντιπαραβάλλοντας την πρόοδο της χώρας με τις δραματικές στιγμές του 2015. Τόνισε ότι ο ΒΟΑΚ ανήκει σε όλους τους Κρητικούς και ευχαρίστησε τις πολλές κυβερνήσεις που εργάστηκαν για αυτό.
Οι προσδοκίες για την ολοκλήρωση ενός σύγχρονου και ασφαλούς αυτοκινητόδρομου που θα διατρέχει ολόκληρη την Κρήτη παραμένουν υψηλές, με την ελπίδα ότι οι δηλώσεις προθέσεων για την επέκτασή του και προς την ανατολική Κρήτη θα μετουσιωθούν σύντομα σε συγκεκριμένες πράξεις και έργα.
Δημοσίευση σχολίου