Η Ανατολική Κρήτη βρίσκεται αντιμέτωπη με μια σιωπηλή αλλά αδυσώπητη κρίση, αυτή της λειψυδρίας, με τα αποθέματα νερού να συρρικνώνονται επικίνδυνα και το μέλλον να διαγράφεται αβέβαιο. Σε μια περίοδο που οι ανάγκες για νερό, τόσο για την αγροτική παραγωγή όσο και για τον τουρισμό, κορυφώνονται, η φύση μοιάζει να γυρνά την πλάτη. Οι βροχοπτώσεις είναι ελάχιστες, οι υδροφόροι ορίζοντες υποχωρούν και η εδαφική ξηρασία έχει πλέον εγκατασταθεί για τα καλά, συνθέτοντας ένα εκρηκτικό σκηνικό. Μέσα σε αυτό το κλίμα ανησυχίας, ο Διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, Κώστας Λαγουβάρδος, μιλώντας στο Ράδιο Λασίθι, χαρτογραφεί με επιστημονική ακρίβεια την κατάσταση, παρουσιάζοντας τα σκληρά δεδομένα που επιβεβαιώνουν το μέγεθος του προβλήματος, προειδοποιώντας για τις μελλοντικές προκλήσεις και δίνοντας μια σαφή απάντηση σε τοπικές θεωρίες που αναζητούν εύκολες εξηγήσεις.
Η εικόνα που παρουσίασε ο κ. Λαγουβάρδος για την περιοχή είναι αποκαλυπτική. «Οι βροχές στην περιοχή είναι περιορισμένες όλη τη χρονιά φέτος», τόνισε, επισημαίνοντας πως οι δύο τελευταίες χρονιές ήταν ιδιαίτερα κακές, επιδεινώνοντας ένα ήδη υπάρχον πρόβλημα. Τα στοιχεία είναι αδιάψευστα: στον μετεωρολογικό σταθμό της Ιεράπετρας, από την αρχή του έτους έχουν καταγραφεί μόλις 150 χιλιοστά βροχής, ένα «πολύ χαμηλό ύψος», όπως το χαρακτήρισε. Ακόμη και σε παραδοσιακά πιο βροχερές περιοχές του νομού, όπως το Τζερμιάδο, τα 350 χιλιοστά υπολείπονται κατά πολύ των κανονικών τιμών.
Η Τεράστια Ψαλίδα μεταξύ Δυτικής και Ανατολικής Κρήτης
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία που ανέδειξε ο διευθυντής ερευνών του Αστεροσκοπείου είναι η δραματική διαφορά στα ύψη βροχής μεταξύ της Δυτικής και της Ανατολικής Κρήτης. «Πολύ μεγάλη η διαφορά», δήλωσε χαρακτηριστικά, αποκαλύπτοντας πως μέσα στο 2024 υπήρξαν περιοχές σε Χανιά και Ρέθυμνο που δέχτηκαν ακόμη και δεκαπλάσιο ύψος βροχής σε σύγκριση με σημεία της Ανατολικής Κρήτης. Για να δώσει μια τάξη μεγέθους, συνέκρινε την Ιεράπετρα με το Ασκύφου στα Χανιά, όπου από την αρχή του χρόνου η βροχή είναι εννιά φορές περισσότερη. Αυτή η τεράστια απόκλιση υπογραμμίζει την ιδιαίτερη ευπάθεια της ανατολικής πλευράς του νησιού.
Η Απουσία του Χιονιού και η Παγίδα των «Κακών» Βροχών
Ο κ. Λαγουβάρδος έσπευσε να διευκρινίσει πως το πρόβλημα δεν είναι μόνο ποσοτικό, αλλά και ποιοτικό. Μια ισχυρή, ξαφνική καταιγίδα που αφήνει 50-60 χιλιοστά νερού σε μικρό χρονικό διάστημα, μπορεί στατιστικά να «διορθώσει» τον μέσο όρο ενός μήνα, αλλά στην πράξη «τις περισσότερες φορές θα κάνει ζημιές παρά καλό». Το νερό αυτό χάνεται, παρασύρεται από τους χειμάρρους και δεν προλαβαίνει να εμπλουτίσει τους εξαντλημένους υδροφορείς.
Αυτό που λείπει, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι οι ομοιόμορφες, μεγάλης διάρκειας βροχές και, κυρίως, το χιόνι. «Αυτό που μεταβάλλεται είναι το χιόνι, το οποίο μειώνεται σε όλα τα ελληνικά βουνά και στα κρητικά βουνά», προειδοποίησε, εξηγώντας πως το χιόνι είναι πολύ πιο αποτελεσματικό, καθώς λιώνει αργά και επιτρέπει στο νερό να διεισδύσει στο έδαφος. Η μείωσή του, απόρροια της κλιματικής αλλαγής, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες απειλές για την υδρολογική ισορροπία του νησιού.
«Διώχνουν» τα Θερμοκήπια τα Σύννεφα; Η Απάντηση της Επιστήμης
Κληθείς να σχολιάσει μια διαδεδομένη τοπική αντίληψη, ότι η μεγάλη συγκέντρωση θερμοκηπίων στην περιοχή της Ιεράπετρας προκαλεί αντανάκλαση θερμότητας και απομακρύνει τα σύννεφα της βροχής, ο κ. Λαγουβάρδος ήταν κατηγορηματικός. «Όχι, δεν μπορούμε να πούμε κάτι τέτοιο. Δεν μπορεί να είναι η εξήγηση», απάντησε με σαφήνεια, καταρρίπτοντας τον μύθο. Όπως εξήγησε, το ζητούμενο δεν είναι να βρέξει ακριβώς πάνω από την πόλη ή μια συγκεκριμένη καλλιέργεια, αλλά να υπάρξουν οι απαραίτητες υδατοπτώσεις στην ευρύτερη περιοχή. «Το νερό έχει μνήμη, θα πάει εκεί που πρέπει να πάει», σημείωσε, επαναφέροντας τη συζήτηση στο πραγματικό πρόβλημα: τη συνολική έλλειψη νερού.
Το Δίπτυχο της Κρίσης: Λιγότερο Νερό, Μεγαλύτερη Ζήτηση
Η κρίση, ωστόσο, δεν έχει μόνο μία όψη. Από τη μία πλευρά της ζυγαριάς βρίσκεται το νερό που προσφέρει η φύση και από την άλλη η συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση. «Όσο ζητάμε περισσότερο νερό σε περιοχές που δεν υπάρχει διαθέσιμο, ούτως ή άλλως, το πρόβλημα θα οξύνεται», υπογράμμισε ο κ. Λαγουβάρδος. Η αγροτική παραγωγή και ο τουρισμός, δύο πυλώνες της τοπικής οικονομίας, είναι ταυτόχρονα και οι δύο τομείς με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις σε νερό. Αυτή η πραγματικότητα καθιστά επιτακτική την ανάγκη για άμεση εφαρμογή μιας πολιτικής ορθολογικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, κάτι που, όπως φαίνεται, έχει καθυστερήσει δραματικά.
Με τον Οκτώβριο να οδεύει προς το τέλος του χωρίς άλλες σημαντικές βροχές και με τις θερμοκρασίες να αναμένεται να ανέβουν, η εδαφική ξηρασία στην Ανατολική Κρήτη εντείνεται. Η ελπίδα όλων εναποτίθεται στους επόμενους, παραδοσιακά βροχερούς μήνες, όμως η προειδοποίηση των επιστημόνων είναι ξεκάθαρη: η προσεκτική διαχείριση του πολύτιμου και λιγοστού νερού δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά μονόδρομος για την επιβίωση και την ευημερία του τόπου.
Δημοσίευση σχολίου