Σε ένα τοπίο όπου η λέξη «συνεταιρισμός» είναι για πολλούς συνυφασμένη με αμαρτίες του παρελθόντος, κακοδιαχείριση και αποτυχημένες πρακτικές, έρχεται ένα φωτεινό παράδειγμα από την καρδιά της Μεσαράς να ανατρέψει τα δεδομένα και να προσφέρει ένα χειροπιαστό, λειτουργικό μοντέλο για το μέλλον του πρωτογενούς τομέα. Ο Αγροτικός Συνεταιρισμός Ελαιοπαραγωγών «Φαμελιά Αστερουσίων» δεν αποτελεί απλώς μια επιτυχημένη επιχείρηση, αλλά μια ζωντανή απόδειξη ότι η συλλογικότητα, όταν θεμελιώνεται σε στέρεες βάσεις κανόνων, διαφάνειας και σύγχρονης αντίληψης, μπορεί κυριολεκτικά να μεγαλουργήσει. Σε μια εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη σήμερα στο Ράδιο Λασίθι, ο πρόεδρος του συνεταιρισμού, Μανώλης Ιατράκης, ξεδίπλωσε με αξιοθαύμαστη σαφήνεια τη «συνταγή» της επιτυχίας, σκιαγραφώντας ταυτόχρονα τον οδικό χάρτη που οφείλει να ακολουθήσει ο Κρητικός αγροτικός κόσμος για να αντιμετωπίσει τις σύγχρονες προκλήσεις και να εξασφαλίσει τη βιωσιμότητά του. Δεν μίλησε απλώς ως πρόεδρος ενός υποδειγματικού συνεταιρισμού, αλλά ως ένας πραγματικός οραματιστής και εκφραστής μιας νέας, ρεαλιστικής και απόλυτα αναγκαίας νοοτροπίας για τον αγρότη του 21ου αιώνα.
Κανόνες, Συμμετοχή και Καθαροί Λογαριασμοί
Η πορεία της «Φαμελιά» είναι από μόνη της ενδεικτική. Από 30 μέλη και 60 τόνους ελαιολάδου το 2016, ο συνεταιρισμός σήμερα αριθμεί περίπου 90 μέλη και δεκάδες συνεργαζόμενους, με την παραγωγή να ξεπερνά σταθερά τους 1.000 τόνους ετησίως. Ποιο είναι το μυστικό; Σύμφωνα με τον κ. Ιατράκη, η απάντηση δεν κρύβεται σε κάποια πανέξυπνη φόρμουλα, αλλά σε κάτι πολύ πιο ουσιαστικό και ταυτόχρονα δύσκολο: την απαρέγκλιτη τήρηση των κανόνων. «Δεν έχουμε κάνει κάτι συγκλονιστικό και πανέξυπνο έναντι των υπολοίπων. Απλά αποφασίσαμε ότι θα ακολουθήσουμε τους κανόνες», τόνισε χαρακτηριστικά. Αυτό μεταφράζεται σε έναν αυστηρό εσωτερικό κανονισμό, αποδεκτό από όλους, που ορίζει τα πάντα, από τις καλλιεργητικές πρακτικές μέχρι τον τρόπο λήψης αποφάσεων, αφήνοντας πίσω τη νοοτροπία του «χθες» που εμπόδιζε την εξέλιξη. «Όποιος δεν μπορεί να τον ακολουθήσει, έχει τη δυνατότητα να πάει να κάνει μια προσπάθεια κάπου αλλού».
Αυτή η πειθαρχία αντικατοπτρίζεται και στην οικονομική υγεία του σχήματος. Με σταθερά θετικούς ισολογισμούς από την ίδρυσή του, μηδενικό δανεισμό και επενδύσεις που γίνονται από ίδια κεφάλαια, η «Φαμελιά» αποδεικνύει ότι η χρηστή διαχείριση είναι εφικτή. Αυτή η οικονομική αυτοδυναμία προσφέρει ασφάλεια στα μέλη και ελευθερία κινήσεων στη διοίκηση. Κλειδί για αυτό, όπως υπογράμμισε ο πρόεδρός της, είναι η μαζική, ενεργός συμμετοχή των μελών, που αγγίζει το 90-95% σε κάθε γενική συνέλευση. Αυτή η εικόνα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη νοσηρή κατάσταση του παρελθόντος, όπου η αδιαφορία, η απουσία συμμετοχής και, κυρίως, η έλλειψη ελέγχου από τη βάση, οδήγησε στην καταστροφή πολλών φιλόδοξων εγχειρημάτων και γέννησε τη δυσπιστία που ταλαιπωρεί τον κλάδο μέχρι σήμερα.
Ποιότητα, Συνέπεια και η Μάχη με την Κλιματική Κρίση
Η εμπορική στρατηγική του συνεταιρισμού εδράζεται σε δύο πυλώνες: την αδιαπραγμάτευτη ποιότητα και την αξιόπιστη συνέπεια. Οι συμφωνίες, τόσο στην εγχώρια όσο και στη διεθνή αγορά, κλείνονται από νωρίς, διότι οι αγοραστές δεν αναζητούν απλώς ένα καλό προϊόν, αλλά έναν αξιόπιστο συνεργάτη. Αυτή η «επαναληψιμότητα», η ικανότητα δηλαδή να παραδίδεις σταθερή ποιότητα και ποσότητα κάθε χρόνο, είναι το μεγάλο στοίχημα που κερδίζεται μέσω της οργάνωσης. Μια «ομάδα υποστήριξης» από επιστήμονες και έμπειρους παραγωγούς καθοδηγεί τα μέλη σε κάθε βήμα, από τις εδαφολογικές αναλύσεις μέχρι τις στοχευμένες καλλιεργητικές φροντίδες. «Η αγορά την ποιότητα την πληρώνει», δήλωσε κατηγορηματικά ο κ. Ιατράκης, εξηγώντας γιατί οι παραγωγοί του συνεταιρισμού κατάφεραν να εξασφαλίσουν καλύτερες τιμές ακόμη και σε δύσκολες χρονιές, χτίζοντας σχέσεις εμπιστοσύνης που υπερβαίνουν την απλή εμπορική συναλλαγή.
Αυτή η επιστημονική προσέγγιση αποτελεί την ασπίδα τους και απέναντι στη μεγαλύτερη απειλή της εποχής, την κλιματική κρίση. Αντιμέτωποι με παρατεταμένες περιόδους ξηρασίας και ακραίες θερμοκρασίες, η στρατηγική τους είναι να διατηρούν τα δέντρα σε άριστη θρεπτική κατάσταση, ώστε να είναι ανθεκτικά και να μπορούν να εκμεταλλευτούν κάθε σταγόνα νερού. «Προσπαθούμε να κρατάμε το φυτικό κεφάλαιο σε μία πολύ υψηλή δυναμική κατάσταση θρέψης για να μπορεί το λιγοστό νερό που δέχονται να το αξιοποιούν στο μέγιστο», εξήγησε, αποδεικνύοντας ότι η προσαρμογή στις νέες συνθήκες δεν γίνεται στην τύχη, αλλά με σχέδιο και γνώση.
Το Μέλλον: ΠΓΕ «Κρήτη», Εκπαίδευση και η Δύναμη της Ομάδας
Ο κ. Ιατράκης χαρακτήρισε την κατοχύρωση του ΠΓΕ «Κρητικό Ελαιόλαδο» ως «ό,τι πιο σημαντικό έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια», βλέποντας σε αυτό ένα πανίσχυρο εργαλείο που ανοίγει «απεριόριστους δρόμους». Μέσα από τη δημιουργία μιας ενιαίας, ισχυρής και πιστοποιημένης ταυτότητας, πιστεύει ότι τα πολλά και διασκορπισμένα σημεία πώλησης, που σήμερα αποδυναμώνουν τη διαπραγματευτική θέση των παραγωγών, θα εκλογικευτούν. Αυτό θα επιτρέψει στους παραγωγούς να ισχυροποιήσουν τη θέση τους, να διεκδικήσουν καλύτερες τιμές και να προστατευτούν από φαινόμενα αθέμιτου ανταγωνισμού, αμβλύνοντας τον κατακερματισμό που επί χρόνια πλήττει το κρητικό ελαιόλαδο.
Ωστόσο, το πιο ηχηρό μήνυμα που έστειλε ο πρόεδρος της «Φαμελιά» αφορούσε την επιτακτική ανάγκη για εκπαίδευση. «Χρειαζόμαστε λοιπόν εκπαίδευση. Πρέπει να εκπαιδευτούμε», επανέλαβε πολλές φορές, προτείνοντας τη θεσμοθέτηση υποχρεωτικής πιστοποίησης για όποιον θέλει να ασχοληθεί με τον πρωτογενή τομέα, μέσω εξειδικευμένων σχολών. «Για να μπορεί και ο γεωπόνος να έχει ένα συνομιλητή ο οποίος αντιλαμβάνεται τι του λέει», διευκρίνισε, τονίζοντας την ανάγκη για μια σχέση συνεργασίας και όχι απλής καθοδήγησης μεταξύ αγρότη και επιστήμονα.
Το τελικό του κάλεσμα ήταν μια προτροπή προς όλους τους μεμονωμένους παραγωγούς να ακολουθήσουν τον δρόμο της οργάνωσης. «Καλό θα ήταν οι μεμονωμένοι παραγωγοί, αν όχι σε ένα μεγαλύτερο σχήμα, το θεσμικό πλαίσιο τους δίνει το δικαίωμα να κάνουν και μικρές ομάδες. Να οργανωθούνε ώστε να ατενίσουμε το μέλλον με αισιοδοξία». Μέσω της ομαδοποίησης, εξήγησε, οι παραγωγοί μπορούν να πετύχουν καλύτερες τιμές στις εισροές (λιπάσματα, φάρμακα) και ταυτόχρονα, αυξάνοντας την παραγωγή ανά δέντρο μέσω της σωστής καλλιέργειας, να μειώσουν το κόστος παραγωγής. «Τίποτα στην τύχη και να αξιοποιήσουμε το επιστημονικό δυναμικό της χώρας. Αυτό μένει ανεκμετάλλευτο», κατέληξε, δίνοντας το στίγμα μιας νέας εποχής για την κρητική γεωργία, όπου η γνώση και η συνεργασία δεν είναι απλώς επιλογή, αλλά ο μόνος δρόμος προς την επιβίωση και την ευημερία.
Δημοσίευση σχολίου