Ένα χρόνιο και οξύ περιβαλλοντικό πρόβλημα, που ταλάνιζε για πάνω από μία δεκαετία τον πρωτογενή τομέα, αποκτά επιτέλους λύση. Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της Βουλευτή Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Σπυριδάκη, μετά από δύο Κοινοβουλευτικές Ερωτήσεις και συνεχείς παρεμβάσεις, με συναντήσεις που πραγματοποίησε με τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας εκδόθηκε η πολυαναμενόμενη Κοινή Υπουργική Απόφαση ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/121122/1762 (ΦΕΚ Β’ 5953/7.11.2025), που ρυθμίζει τη διαχείριση και ανακύκλωση των κενών πλαστικών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων (ΦΠΠ), θεσπίζοντας για πρώτη φορά ποσοτικούς στόχους και υποχρεωτικό πλαίσιο εφαρμογής.
Η ΚΥΑ, που φέρει τις υπογραφές του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Σταύρου Παπασταύρου και του Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Ιωάννη Ανδριανού, έρχεται να καλύψει ένα θεσμικό κενό έντεκα ετών, από την ψήφιση του πρώτου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ορθολογική Χρήση των Γεωργικών Φαρμάκων το 2013, το οποίο ουδέποτε εφαρμόστηκε στην πράξη.
Η ανεξέλεγκτη απόρριψη και καύση των πλαστικών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων είχε εξελιχθεί σε μια διαρκή περιβαλλοντική απειλή για πολλές περιοχές της χώρας – ιδιαίτερα για περιοχές εντατικής καλλιέργειας όπως η Ιεράπετρα, όπου λειτουργούν πάνω από 20.000 στρέμματα θερμοκηπίων.
Χωρίς θεσμοθετημένο σύστημα συλλογής, οι αγρότες αναγκάζονταν να διαχειρίζονται μόνοι τους τις συσκευασίες, συχνά με ακατάλληλους τρόπους, επιβαρύνοντας το έδαφος, τα υπόγεια ύδατα και τον αέρα με τοξικές ουσίες. Παρά τις επανειλημμένες δεσμεύσεις των αρμόδιων Υπουργείων, το Συλλογικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ) για τα ΦΠΠ δεν είχε ενεργοποιηθεί.
Το θέμα είχε φτάσει στη Βουλή από την Κατερίνα Σπυριδάκη ήδη από το 2024, με Ερώτηση που ανέδειξε την περιβαλλοντική επιβάρυνση και την αδικία σε βάρος των αγροτών, ενώ η δεύτερη Ερώτηση, τον Απρίλιο του 2025, αποκάλυψε τις καθυστερήσεις και τις ανεκπλήρωτες κυβερνητικές δεσμεύσεις για την έκδοση της σχετικής ΚΥΑ.
Η ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΔΑ/121122/1762 (ΦΕΚ Β’ 5953/7.11.2025) προβλέπει πλέον συγκεκριμένες υποχρεώσεις, διαδικασίες και ποσοτικούς στόχους για την ανακύκλωση των πλαστικών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Μεταξύ άλλων:
- Καθιερώνεται υποχρεωτικό Σύστημα Εναλλακτικής Διαχείρισης (ΣΣΕΔ), υπό την εποπτεία του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ). Ο φορέας ΣΣΕΔ θα έχει την ευθύνη όλων των σταδίων συλλογής, μεταφοράς και ανακύκλωσης, με ρητή πρόβλεψη για διασφάλιση της δημόσιας υγείας.
- Όλοι οι επαγγελματίες χρήστες φυτοπροστατευτικών προϊόντων υποχρεούνται να επιστρέφουν τις κενές συσκευασίες τους, χωρίς οικονομική επιβάρυνση, στα συμβεβλημένα καταστήματα πώλησης γεωργικών φαρμάκων.
- Τα καταστήματα γεωργικών φαρμάκων μετατρέπονται σε επίσημα σημεία συλλογής, υποχρεωμένα να παραλαμβάνουν τις συσκευασίες ακόμη και αν δεν πωλήθηκαν από τα ίδια. Ο υπεύθυνος επιστήμονας ελέγχει, υπογράφει και καταγράφει κάθε παράδοση.
- Καθιερώνεται ηλεκτρονική πλατφόρμα στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την καταγραφή και ιχνηλάτηση των επιστρεφόμενων συσκευασιών, με δυνατότητα εξαγωγής στατιστικών στοιχείων ανακύκλωσης και ελέγχων.
- Οι κάτοχοι άδειας διάθεσης φυτοπροστατευτικών προϊόντων οφείλουν έως τις 30 Νοεμβρίου 2026 να γνωστοποιήσουν στο Υπουργείο το βάρος κάθε τύπου συσκευασίας που διαθέτουν στην αγορά. Από το 2027, η υποχρέωση αυτή θα αποτελεί προϋπόθεση για την κυκλοφορία νέων προϊόντων.
- Θεσπίζονται ποσοτικοί στόχοι ανακύκλωσης:
- 40% έως το 2028
- 55% έως το 2030
- Μέχρι να καλυφθεί πανελλαδικά το δίκτυο, η εφαρμογή ξεκινά στις περιοχές όπου δραστηριοποιούνται ήδη εγκεκριμένοι φορείς.
Η νέα απόφαση έρχεται να εναρμονίσει την Ελλάδα με τις ευρωπαϊκές οδηγίες για την Κυκλική Οικονομία (2018/851 & 2018/852) και τον ν. 4819/2021 για τη διαχείριση αποβλήτων.
Πρακτικά, πρόκειται για το πρώτο βήμα ώστε να αποκτήσει η χώρα οργανωμένο, υποχρεωτικό και μετρήσιμο πλαίσιο διαχείρισης για τα πλαστικά της αγροτικής παραγωγής, περιορίζοντας τις ανεξέλεγκτες καύσεις και την περιβαλλοντική επιβάρυνση που χαρακτήριζε το παρελθόν.
Με την ενεργοποίηση του ΣΣΕΔ, οι παραγωγοί δεν θα επωμίζονται πλέον το κόστος διαχείρισης, ενώ ενισχύεται η αρχή της διευρυμένης ευθύνης του παραγωγού, μεταφέροντας τη χρηματοδότηση στις εταιρείες που διαθέτουν τα προϊόντα στην αγορά.
«Η έκδοση της ΚΥΑ για την ανακύκλωση των πλαστικών συσκευασιών φυτοπροστατευτικών προϊόντων είναι ένα βήμα που η χώρα όφειλε εδώ και χρόνια να είχε κάνει. Πρόκειται για μια θεσμική τομή που θέτει τέλος σε μια δεκαετία αδράνειας και δίνει στους παραγωγούς ένα σύγχρονο, λειτουργικό και δίκαιο πλαίσιο διαχείρισης. Μετά από επίμονες παρεμβάσεις και συνεχή κοινοβουλευτικό έλεγχο, θεσμοθετείται επιτέλους ένα σύστημα που προστατεύει το περιβάλλον, τη δημόσια υγεία και την αγροτική οικονομία. Το στοίχημα τώρα είναι η άμεση και αποτελεσματική εφαρμογή του, ώστε να υπάρξει πραγματική αλλαγή στο πεδίο, με σεβασμό στη φύση και στους ανθρώπους της παραγωγής», δήλωσε χαρακτηριστικά η Βουλευτής Λασιθίου του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Σπυριδάκη.
Δημοσίευση σχολίου