Το πρόβλημα της λειψυδρίας στην Ιεράπετρα αποτελεί πλέον ζήτημα που απασχολεί έντονα την τοπική κοινωνία, ειδικά καθώς οι κλιματικές συνθήκες και η συνεχής ζήτηση νερού στις θερμοκηπιακές καλλιέργειες δημιουργούν πιέσεις στα υδατικά αποθέματα. Παρά τη σοβαρότητα του φαινομένου, διαπιστώνεται ότι στην ευρύτερη περιοχή εξακολουθούν να υπάρχουν διαθέσιμες, αλλά αναξιοποίητες, ποσότητες νερού. Την ίδια στιγμή, ο ΤΟΕΒ Ιεράπετρας προσανατολίζεται προς την αυστηροποίηση του κανονισμού άρδευσης, επιδιώκοντας να θέσει σαφή όρια και περιορισμούς στη διάθεση του νερού για όλες τις θερμοκηπιακές καλλιέργειες της περιοχής. Αυτό το σχέδιο σκιαγραφήθηκε στη χθεσινή σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο Δημαρχείο Ιεράπετρας παρουσία του Δημάρχου, αρμόδιων Αντιδημάρχων, υπηρεσιακών στελεχών και συμβούλων του Δημάρχου, καθώς και του προέδρου του ΤΟΕΒ Ιεράπετρας, Γιώργου Καραλάκη, μαζί με το Διοικητικό Συμβούλιο του Οργανισμού.
Ο κ. Καραλάκης, μιλώντας σήμερα στο Ράδιο Λασίθι, ανέφερε ότι το πρόβλημα της ανομβρίας και η μειωμένη ροή στα ποτάμια δεν αποτελούν ξαφνικό φαινόμενο, αλλά κάτι που ο ΤΟΕΒ έχει επισημάνει ήδη από τον Φεβρουάριο του περασμένου έτους. Ήδη τότε είχαν δρομολογηθεί διαδικασίες για το άνοιγμα μιας νέας γεώτρησης, η οποία θα λειτουργούσε ως εφεδρική πηγή ύδρευσης και άρδευσης σε περιόδους κρίσης. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, ο ΤΟΕΒ δε μπορούσε να προχωρήσει αυτόνομα στην υλοποίηση της γεώτρησης, διότι η αρμοδιότητα για την έκδοση σχετικής άδειας ανήκει στον Δήμο. Γι’ αυτόν τον λόγο, ο Οργανισμός κατέθεσε ήδη από τον Ιούνιο όλα τα σχετικά έγγραφα στη δημοτική αρχή, με σκοπό την ολοκλήρωση της αδειοδοτικής διαδικασίας. Ωστόσο, η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για να εγκρίνει το άνοιγμα της νέας γεώτρησης καθυστέρησε, καθώς οι δημοτικές παρατάξεις δεν κατέληγαν σε συμφωνία. Τελικά, η απόφαση λήφθηκε τον Σεπτέμβριο, αλλά οι γραφειοκρατικές απαιτήσεις και τα ελλιπή δικαιολογητικά καθυστέρησαν περαιτέρω τη μετάβαση του σχετικού φακέλου στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση και από εκεί στην Περιφέρεια.
Στη χθεσινή σύσκεψη, ο Δήμαρχος διαβεβαίωσε τον ΤΟΕΒ ότι όλα τα εναπομείναντα εκκρεμή έγγραφα θα συμπληρωθούν εντός της εβδομάδας, ώστε το αίτημα να προωθηθεί άμεσα στην Περιφέρεια για την έκδοση της απαιτούμενης άδειας. Με βάση τις πιο πρόσφατες ενδείξεις, εκτιμάται πως, ακόμη κι αν η διαδικασία τρέξει με επείγοντα χαρακτήρα, θα χρειαστεί περίπου ένα πεντάμηνο για την ολοκλήρωση της ερευνητικής γεώτρησης, συνυπολογίζοντας τις απαραίτητες μελέτες, τη δημοπράτηση και την κατασκευή της εγκατάστασης. Εάν δεν υπάρξουν περαιτέρω εμπόδια, η νέα γεώτρηση ενδέχεται να είναι λειτουργική στις αρχές του επόμενου χρόνου. Η προοπτική αυτή κρίνεται απολύτως αναγκαία δεδομένου ότι ήδη το φράγμα Μπραμιανών βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο με πολύ μειωμένα αποθέματα.
Ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ ανέφερε ότι οι καθυστερήσεις στην έκδοση της άδειας για τη γεώτρηση οφείλονται, κατά ένα μέρος, στην αλλαγή του νομικού πλαισίου που διέπει τις σχετικές διαδικασίες, καθώς και στο γεγονός ότι κάθε υπάλληλος που παραλαμβάνει τον φάκελο ενδέχεται να ζητήσει πρόσθετα έγγραφα. Παράλληλα, επισήμανε πως ο Οργανισμός έχει προβλέψει ότι η διαδικασία, εφόσον ο Δήμος Ιεράπετρας έχει κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας, μπορεί εν μέρει να επιταχυνθεί μέσω απευθείας αναθέσεων ή πιο ευέλικτων διαγωνιστικών διαδικασιών. Έτσι, εάν εγκριθεί το γρηγορότερο δυνατόν η άδεια, ο ΤΟΕΒ θα επιχειρήσει να δημοπρατήσει άμεσα το έργο, ώστε η αναγκαία όρυξη να υλοποιηθεί σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα.
Πέρα όμως από αυτή τη νέα, εφεδρική γεώτρηση, αναδύθηκε στη σύσκεψη η σημασία αξιοποίησης και άλλων υδάτινων πόρων που σήμερα βρίσκονται σε αδράνεια. Ο κ. Καραλάκης έκανε σαφές ότι υπάρχουν παλιές γεωτρήσεις και πηγάδια του Δήμου που, ιστορικά, χρησιμοποιούνταν για ύδρευση προτού ενεργοποιηθούν τα μεγάλα «πηγάδια» της Σαρακίνας. Εξήγησε ότι αρκετές από αυτές τις δομές σήμερα παραμένουν αχρησιμοποίητες, παρόλο που είναι δυνατόν να προσφέρουν ένα σημαντικό ποσοστό νερού που καταλήγει αλλιώς στη θάλασσα. Για τον λόγο αυτό, ΤΟΕΒ και Δήμος συμφώνησαν να εντείνουν τη συνεργασία τους, ώστε να διερευνήσουν ποιες από αυτές τις γεωτρήσεις μπορούν να επανέλθουν σε λειτουργία και κάτω από ποιες τεχνικές συνθήκες. Όπως ανέφερε ο κ. Καραλάκης, μπορεί να χρειαστεί νέος εξοπλισμός, αντλίες και υποδομές σωληνώσεων, όμως με την απαραίτητη οικονομική και διοικητική υποστήριξη, τμήμα αυτών των πηγών θα μπορούσε να διοχετευθεί άμεσα είτε στο φράγμα Μπραμιανών είτε σε συγκεκριμένους αγωγούς άρδευσης.
Ένα ακόμη κομβικό θέμα της συζήτησης αφορούσε το ενεργειακό κόστος για την άντληση νερού. Ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ αποκάλυψε ότι φέτος ο λογαριασμός ρεύματος για τη λειτουργία των γεωτρήσεων είναι αυξημένος σχεδόν κατά 700.000 ευρώ σε σχέση με τον αρχικό προϋπολογισμό, φτάνοντας το 1,8 εκατομμύριο ευρώ. Η τιμή του νερού δεν καθορίζεται αυθαίρετα, αλλά συναρτάται με το κόστος αντλησης και τη συντήρηση των αντλιοστασίων, επεσήμανε. Γι’ αυτόν τον λόγο, υπογράμμισε ότι το νερό δεν είναι δυνατόν να διατίθεται «δωρεάν» και πως κάθε ποσότητα που χρησιμοποιεί ο Δήμος για ύδρευση ή οι παραγωγοί για καλλιέργειες προσμετράται στον λογαριασμό του κόστους.
Στη σύσκεψη συζητήθηκε επίσης και η πιθανή συμβολή των λεγόμενων «συνοδών έργων» στο φράγμα, καθώς και η αναβάθμιση των ήδη υπάρχοντων αγωγών. Μέσω αυτών θα μπορούσαν να διοχετευθούν επιπλέον ποσότητες νερού από άλλες πηγές ή γεωτρήσεις. Παρότι η υπόθεση αυτή μένει «ανοιχτή», είναι σαφές ότι η όποια προώθηση μεγάλων έργων θα απαιτήσει αρκετούς μήνες λόγω της απαιτούμενης μελετητικής προετοιμασίας και των γνωστών χρονοβόρων διαγωνιστικών διαδικασιών. Η κήρυξη του Δήμου σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης μπορεί να αποτελέσει επιτάχυνση, καθώς επιτρέπει πιο ευέλικτους χειρισμούς. Ωστόσο, όπως υπογράμμισε ο κ. Καραλάκης, στο κρίσιμο ζήτημα της εξασφάλισης πόσιμου και αρδευτικού νερού εμπλέκονται πολλές υπηρεσίες, συνεπώς η επίλυση προϋποθέτει ουσιαστική συνεργασία και συντονισμό.
Νέος Κανονισμός Άρδευσης και καλοκαιρινές καλλιέργειες
Σε αυτό το πλαίσιο, ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ επιβεβαίωσε ότι ο Οργανισμός θα καταθέσει προς έγκριση έναν νέο, αυστηρότερο κανονισμό άρδευσης κατά την επερχόμενη Γενική Συνέλευση στις 26 Φεβρουαρίου. Ο κανονισμός θα προβλέπει ενδεχομένως περικοπή στα «δικαιούμενα κυβικά» που αντιστοιχούν σε κάθε παραγωγό ή θερμοκηπιακή μονάδα, σε περίπτωση που εξακολουθήσουν να μην επαρκούν τα νερά του φράγματος και των γεωτρήσεων. Επιπλέον, θα εξεταστούν μέτρα ποινής για τυχόν παράνομες υπερβάσεις, όπως αφαίρεση ρολογιών σε όσους καταναλώνουν νερό πέρα από το επιτρεπόμενο όριο ή που «πειράζουν» τα υδρόμετρα. Σύμφωνα με τον κ. Καραλάκη, η εμπειρία προηγούμενων ετών, όπου είχε επιβληθεί μείωση έως και 15% στα δικαιώματα, δείχνει ότι τα μέτρα αυτά μπορεί να συμβάλουν στον εξορθολογισμό της κατανάλωσης.
Παράλληλα, συζητείται και η επιβολή κινήτρων ή αντικινήτρων σχετικά με τη δημιουργία ιδιωτικών δεξαμενών συλλογής νερού βροχής. Ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ ανέφερε ότι εξετάζεται η πιθανότητα να λαμβάνουν υψηλότερη κατανομή δικαιούμενων κυβικών όσοι παραγωγοί διαθέτουν κατάλληλες υποδομές αποθήκευσης νερού. Κατά την άποψή του, αυτό θα συμβάλει στην πιο ορθολογική χρήση του νερού, καθώς θα μειώσει τη σπατάλη και θα διευκολύνει τον προγραμματισμό των καλλιεργητών, οι οποίοι θα μπορούν να αποθηκεύουν νερό για τις περιόδους αιχμής.
Ταυτόχρονα, ο κ. Καραλάκης προέτρεψε τους αγρότες της περιοχής να περιμένουν τις αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του ΤΟΕΒ πριν αποφασίσουν οριστικά πώς θα κινηθούν όσον αφορά τις καλοκαιρινές τους καλλιέργειες. Όπως υπογράμμισε, οι νέοι όροι και περιορισμοί που θα τεθούν στον κανονισμό άρδευσης ενδέχεται να επηρεάσουν σημαντικά τις ποσότητες νερού που θα έχουν στη διάθεσή τους.
Όσον αφορά το ευρύτερο πλαίσιο διαχείρισης του αρδευτικού δικτύου, τέθηκε επί τάπητος και το ενδεχόμενο να παραχωρήσει ο Δήμος την ευθύνη της άρδευσης σε έναν ενιαίο φορέα – πιθανώς στον ίδιο τον ΤΟΕΒ – ώστε να μειωθούν οι επικαλύψεις και να αξιοποιηθούν συστηματικά οι διαθέσιμες πηγές. Ορισμένα χωριά, για παράδειγμα, έχουν πηγές και γεωτρήσεις που καταλήγουν σε ποτάμια και χάνονται αναξιοποίητες. Παρότι δεν λήφθηκε συγκεκριμένη απόφαση, διαφάνηκε ότι αυτή η προοπτική θα αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω διαλόγου. Μεταξύ άλλων, θα εξεταστεί και το πόρισμα της ολλανδικής εταιρείας που έχει αναλάβει να μελετήσει τη διαχείριση των υδάτινων πόρων στην Κρήτη, με στόχο να προταθούν βιώσιμες λύσεις για τα επόμενα χρόνια.
Η σύσκεψη έδειξε τη διάθεση για συνένωση δυνάμεων από πλευράς Δήμου, ΤΟΕΒ και αρμόδιων υπηρεσιών. Η ενίσχυση του φράγματος με καινούργιες και παλιές γεωτρήσεις, η ενδεχόμενη επιτάχυνση των εγκρίσεων στο πλαίσιο της έκτακτης ανάγκης και η υιοθέτηση ενός πιο αυστηρού κανονισμού άρδευσης είναι οι βασικές αποφάσεις που φαίνεται να δρομολογούνται. Παραμένει, βέβαια, το ερώτημα αν αυτές οι ενέργειες θα υλοποιηθούν επαρκώς πριν η έλλειψη βροχοπτώσεων επιδεινώσει περαιτέρω την κατάσταση. Σε κάθε περίπτωση, οι αγρότες τελούν εν αναμονή των ανακοινώσεων του ΤΟΕΒ για τις νέες ρυθμίσεις, ενώ αρκετοί εκφράζουν αμφιβολίες για το εάν θα καταφέρουν να εξασφαλίσουν τις απαραίτητες ποσότητες νερού για τα θερμοκήπιά τους την επόμενη καλλιεργητική περίοδο.
Την ίδια στιγμή, το γεγονός ότι, όπως υποστηρίζει ο κ. Καραλάκης, «υπάρχουν νερά που φεύγουν στη θάλασσα» δείχνει ότι το πρόβλημα δεν είναι μόνο η λειψυδρία, αλλά και η αδυναμία έγκαιρης αξιοποίησης όλων των διαθέσιμων πόρων. Σε μια περιοχή όπου η γεωργία αποτελεί κεντρικό πυλώνα της τοπικής οικονομίας, η ορθολογική διαχείριση του νερού κρίνεται αδιαπραγμάτευτη. Η απαιτούμενη λύση δεν περιορίζεται σε αποσπασματικές παρεμβάσεις και άδειες για γεωτρήσεις, αλλά προϋποθέτει μια μακροπρόθεσμη στρατηγική, με έργα υποδομής, αναβαθμίσεις δικτύων και συνεχή παρακολούθηση των υδροφορέων.
Δημοσίευση σχολίου