Μπροστά σε πολύ σημαντικές εξελίξεις που αφορούν την αρχαιολογική και πολιτιστική της ταυτότητα βρίσκεται η Ιεράπετρα με ένα πάγιο αίτημα κατοίκων και φορέων της περιοχής να ετοιμάζεται να ξεκινήσει. Το ρωμαϊκό και ελληνιστικό παρελθόν της πόλης θα αρχίσει να έρχεται στο φως καθώς με ορίζοντα έναρξης το 2026 είναι έτοιμες να ξεκινήσουν νέες αρχαιολογικές ανασκαφές εντός αστικού ιστού στα δυτικά της πόλης.
Τα νέα δεδομένα παρουσίασε σήμερα στο Ράδιο Λασίθι ο πρόεδρος του Συλλόγου Ιστορίας και Πολιτισμού «Ιεράπυτνα», Γιάννης Ροβυθάκης όπου αναφέρθηκε τόσο στην εξασφάλιση των απαραίτητων χρηματοδοτήσεων όσο και στο χρόνιο ζήτημα της στέγασης των μελλοντικών ευρημάτων.
Το ανασκαφικό εγχείρημα υπό τον Άγγελο Χανιώτη
Επικεφαλής του εγχειρήματος θα είναι ο εκ των κορυφαίων σε διεθνές επίπεδο καθηγητής Κλασικών Σπουδών στο Princeton Άγγελος Χανιώτης, o οποίος δέχθηκε να ηγηθεί το εγχειρήματος, στοιχείο που από μόνο του τονίζει την αξία των ευρημάτων. Ο κ. Χανιώτης, με ανασκαφική εμπειρία σε τοποθεσίες όπως η Λύκτος, οι Αρχάνες και η Ζώμινθος, αποδέχθηκε την πρόσκληση του συλλόγου για να ηγηθεί του έργου.
Το σχέδιο, που έχει ήδη λάβει την έγκριση της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λασιθίου, αφορά ένα πενταετές πρόγραμμα (2026-2030). Η αρχική χρηματοδότηση ανέρχεται σε 150.000 ευρώ από την Περιφέρεια Κρήτης, ποσό το οποίο αναμένεται να αυξηθεί ακόμα και με ιδιωτικές δωρεές αν κριθεί απαραίτητο.
Οι ανασκαφές θα εστιαστούν σε συγκεκριμένα οικόπεδα στη ζώνη Βιγλιά-Αλμυρός, τα οποία έχουν ήδη χαρτογραφηθεί από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου. Πρόκειται για ιδιοκτησίες που έχουν απαλλοτριωθεί ή δεσμευτεί από το Δημόσιο, με ορισμένες να ξεπερνούν σε έκταση τα επτά στρέμματα. «Μόνο στα γνωστά οικόπεδα μπορούν να γίνονται ανασκαφές για πολλές δεκαετίες», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Ροβυθάκης, υπογραμμίζοντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι συγκεκριμένοι χώροι. Η ρωμαϊκή Ιεράπυτνα, ως εμπορικός κόμβος της Μεσογείου, εκτιμάται ότι μπορεί να αποφέρει ευρήματα ικανά να μεταβάλουν τις ισορροπίες στον αρχαιολογικό χάρτη της Κρήτης.
Παράλληλα στο σχεδιασμό και το σκεπτικό τόσο του Συλλόγου όσο και του κ. Χανιώτη ο οποίος έχει επισκεφθεί επανειλημμένα την περιοχή βρίσκεται και η περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας αρχαιολογικής διαδρομής που θα συνδέει σημεία ενδιαφέροντος, από το ρωμαϊκό αμφιθέατρο και τους χώρους των νέων ανασκαφών έως την παλιά πόλη. Ωστόσο, η υλοποίηση αυτού του σχεδίου προϋποθέτει την επίλυση προβλημάτων υποδομής, όπως η οδική ασφάλεια και η τοποθέτηση κατάλληλης σήμανσης.
Το εκδοτικό έργο του συλλόγου «Ιεράπυτνα»
Παράλληλα με την προετοιμασία των ανασκαφών, ο σύλλογος «Ιεράπυτνα» διαθέτει ήδη ένα σημαντικό εκδοτικό έργο. Η αρχή έγινε με το παιδικό βιβλίο «Η Αρχαία Καρδιά της Ιεράπετρας», το οποίο βασίστηκε σε εργασία της Ιταλίδας αρχαιολόγου Marcella De Paoli, που απεβίωσε πρόσφατα. Η De Paoli είχε αναπτύξει στενούς δεσμούς με την πόλη και συνέβαλε στη δημιουργία σχέσεων με το Αρχαιολογικό Μουσείο της Βενετίας. Το βιβλίο μεταφράστηκε, χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια και διανεμήθηκε σε σχολεία.
Ακολούθησαν ο τόμος «Αρχαία και Βυζαντινά Μνημεία της Ιεράπετρας», ένα τιμητικό λεύκωμα επιγραφών με την επιστημονική επιμέλεια του Άγγελου Χανιώτη, και μια ανθολογία διηγημάτων. Το πέμπτο βιβλίο του συλλόγου αναμένεται να κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο, περιλαμβάνοντας δοκίμια για νομίσματα, την αρχαία Λάρισα και οκτώ ακόμη επιστημονικές εργασίες, με πρόλογο και μελέτη από τον κ. Χανιώτη.
Νέα Αρχαιολογική Συλλογή: Αναζητώντας λύση από το 1898!
Το κρίσιμο ζήτημα που παραμένει άλυτο είναι η στέγαση των ευρημάτων. Η Ιεράπετρα είναι η μοναδική μεγάλη πόλη της Κρήτης χωρίς αρχαιολογικό μουσείο, ένα θέμα που συζητείται από το 1898 όπως τονίστηκε και τεκμηρίωσε ο κ. Ροβυθάκης. Παρά τις κατά καιρούς ανακοινώσεις και γνωμοδοτήσεις (1938, 1970, 2006, 2010, 2019), δεν έχει υπάρξει αποτέλεσμα.
Πλέον το θέμα έχει προχωρήσει μετά τις συνεδριάσεις που έχουν προηγηθεί φαίνεται πως ένας είναι ο κατάλληλος χώρος που προτείνεται για τη χωροθέτηση και συγκεκριμένα ένα δημοτικό οικόπεδο 4,8 στρεμμάτων στον περιφερειακό δρόμο του νέου σχεδίου πόλης προς τη Σητεία. Αυτός ο χώρος σύμφωνα με τον κ. Ροβυθάκη είναι ο πλέον κατάλληλος αφού πρόκειται για ένα οικόπεδο «καθαρό», στο οποίο αντίθετα με άλλες επιλογές που έχουν εξεταστεί (δίπλα στο πάρκο Μίνως, πάρκο κυκλοφοριακής αγωγής), οι διαδικασίες εγκρίσεων μπορούν να προχωρήσουν χωρίς καθυστερήσεις.
Ο κ. Ροβυθάκης κάλεσε το Δημοτικό Συμβούλιο να λάβει άμεσες και συντονισμένες αποφάσεις τονίζοντας πως όποιος εισηγηθεί εναλλακτική τοποθεσία θα πρέπει να φέρει σοβαρά επιχειρήματα τονίζοντας πως οι απαραίτητες μελέτες (μουσειολογικές, αρχιτεκτονικές) απαιτούν τουλάχιστον τρία χρόνια για να ολοκληρωθούν.
Το στοίχημα της υλοποίησης
Σύμφωνα με τον κ. Ροβυθάκη, ενώ οι βάσεις για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Ιεράπετρας έχουν τεθεί, η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από την υπέρβαση γραφειοκρατικών εμποδίων. Η Περιφέρεια Κρήτης έχει εγκρίνει τη χρηματοδότηση για την ανασκαφή και τις μελέτες, και το Υπουργείο Πολιτισμού δηλώνει έτοιμο να αξιολογήσει τους φακέλους. Ωστόσο, η κρισιμότερη απόφαση ανήκει στο Δημοτικό Συμβούλιο, το οποίο καλείται να αποφασίσει για τη χωροθέτηση του μουσειακού χώρου εντός του Αυγούστου. Από αυτή την απόφαση θα εξαρτηθεί η έγκαιρη εκπόνηση μελετών, η αδειοδότηση και η ένταξη του έργου σε χρηματοδοτικά προγράμματα με ορίζοντα το 2030. Η Ιεράπετρα καλείται να αποδείξει ότι μπορεί να συνδυάσει την επιστημονική έρευνα με την αποτελεσματική διοίκηση, μετατρέποντας την αρχαιολογία σε μοχλό βιώσιμης ανάπτυξης.
Δημοσίευση σχολίου