Η 25η Οκτωβρίου, Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου του Μαστού, αποτελεί κάθε χρόνο αφορμή για στοχασμό, ευαισθητοποίηση και, κυρίως, για την ενίσχυση του μηνύματος της πρόληψης και της έγκαιρης διάγνωσης. Φέτος, όμως, το Ράδιο Λασίθι μετέτρεψε την καθιερωμένη εκπομπή αφιερώματος σε μια βαθιά, κατάθεση ψυχής, πέρα από αριθμούς και τις στατιστικές, εκεί που κρύβονται ιστορίες πραγματικών ανθρώπων. Η συζήτηση, που καθοδηγήθηκε από την Πρόεδρο του Συλλόγου Καρκινοπαθών, Φίλων και Εθελοντών «Στηρίζω», Μαρία Λυκουρίνου, και τη γυναίκα που νίκησε τη νόσο επανειλημμένα, Γεωργία Κοπανάκη, έγινε το βήμα για να ακουστούν οι φωνές των νοσούντων και των οικογενειών τους, αναδεικνύοντας τις λιγότερο ορατές πτυχές της ασθένειας.
Η εκπομπή έλαβε χώρα σε μια ιδιαίτερα φορτισμένη ημέρα για την Ιεράπετρα, καθώς η τοπική κοινωνία αποχαιρετούσε τον 42χρονο Κωνσταντίνο Ατσαλή, ο οποίος έφυγε από τη ζωή νικημένος από τον καρκίνο. Αυτή η παράλληλη πραγματικότητα –της μάχης και της απώλειας– έδωσε έναν τόνο ειλικρίνειας και γενναιότητας στο ραδιοφωνικό κύμα, αναδεικνύοντας τον κεντρικό πυλώνα της αντιμετώπισης: την ψυχολογία, η οποία αποδείχθηκε το Α και το Ω για την επιβίωση και την ποιότητα ζωής.
Η μάχη της ψυχής και το «Μη φοβηθείς να μου το πεις»
Η Μαρία Λυκουρίνου ξεκίνησε την εκπομπή με ένα σαφές μήνυμα, τονίζοντας ότι η λέξη «καρκίνος» δεν πρέπει να προκαλεί φόβο ή να αποτελεί στίγμα, ειδικά στις μικρές κοινωνίες. Εξήγησε ότι η ασθένεια είναι μια «καταιγίδα» που πρέπει να μάθεις να «χορεύεις» μαζί της και όχι να περιμένεις απλώς να περάσει. «Δεν πρέπει να φοβόμαστε να το πούμε», σημείωσε, εξηγώντας ότι ο ανοιχτός διάλογος και η ανταλλαγή εμπειριών με άτομα που έχουν βιώσει ή βιώνουν τη νόσο βοηθούν τον ασθενή να βγει πιο ομαλά από το «πένθος» που βιώνει με τη διάγνωση.
Η ίδια η πρόεδρος ανέλυσε με ακρίβεια τα πέντε στάδια του πένθους που περνά ο νοσών: το αρχικό σοκ της άρνησης («Δεν γίνεται! Δεν πρέπει να μου συμβαίνει εμένα!»), τον θυμό («Είναι άδικο, είμαι ακόμη μικρός, έχω τα παιδάκια μου να μεγαλώσω»), τη διαπραγμάτευση (με τον εαυτό, τους γιατρούς ή το Θείο), την θλίψη και, τελικά, την αποδοχή. Τόνισε πως η καλή ψυχική υγεία είναι θεμελιώδης, καθώς καθιστά τις βιολογικές θεραπείες πιο αποτελεσματικές.
Αναφερόμενη στον καρκίνο του μαστού, η κ. Λυκουρίνου υπογράμμισε την τεράστια ψυχολογική του σημασία για τη γυναίκα. Ο μαστός είναι σύμβολο θηλυκότητας, σεξουαλικότητας, αλλά και η ίδια η «πηγή της ζωής», καθώς είναι το πρώτο σημείο τροφής για το νεογέννητο. Όταν νοσεί ο μαστός, πολλές γυναίκες νιώθουν ότι «τα πάντα τελειώνουν», κάτι που ο Σύλλογος «Στηρίζω» προσπαθεί να ανατρέψει. Ο διττός ρόλος του συλλόγου περιλαμβάνει την αποστιγματοποίηση της νόσου (χρησιμοποιώντας τη λέξη «νοσώ» αντί για εκφράσεις όπως «χτύπα ξύλο») και την ουσιαστική στήριξη, όπου οι παθόντες, γνωρίζοντας τις αντιδράσεις του σώματος στις επίπονες θεραπείες, μπορούν να ερμηνεύσουν την κατάσταση στον συνάνθρωπο, απαλύνοντας τον φόβο του.
Η Γεωργία Κοπανάκη, η οποία νόσησε και νίκησε τον καρκίνο όχι μία, αλλά δύο φορές, επιβεβαίωσε την ψυχολογική φόρτιση, αν και τόνισε ότι η στήριξη της οικογένειας και η καλή ψυχολογία είναι το κλειδί. Η κ. Κοπανάκη ανακάλυψε τυχαία τη νόσο μέσω προληπτικών εξετάσεων, κατά την περίοδο της πανδημίας, όταν βρέθηκε μόνη στο νοσοκομείο λόγω των περιορισμών – μια επιβαρυντική συνθήκη που πολλαπλασίασε τη δυσκολία της διάγνωσης. Παρότι αναγνώρισε την αρχική κατάρριψη, η προσωπική της μάχη και το γεγονός ότι δεν το έκρυψε, παρά τα ψιθυριστά σχόλια στο χωριό της για την απώλεια των μαλλιών της, τη μετέτρεψαν σε πηγή έμπνευσης. Πλέον προσπαθεί να μεταδώσει το μήνυμα της ελπίδας, παροτρύνοντας τον κόσμο να μην αφήνει την ψυχολογία να τον καταβάλλει: «Παιδιά, θα γίνετε καλά! Με βλέπετε; Είμαι καλά!».
Η στήριξη της οικογένειας: Χορεύοντας με την καταιγίδα
Ιδιαίτερα συγκινητική ήταν η παρέμβαση του Νίκου Κορνάρου, ο οποίος έχασε τη σύζυγό του από την ασθένεια, τονίζοντας ότι «ο καρκίνος επηρεάζει γενικά την οικογένεια με πολλούς τρόπους». Ο κ. Κορνάρος περιέγραψε το πλήγμα που δέχεται ολόκληρη η οικογένεια όταν ο καρκίνος χτυπά την πόρτα, καθώς αλλάζει άρδην η καθημερινότητα και η λειτουργία ολόκληρου του σπιτιού. Επεσήμανε πως, αν και η σύζυγός του έκανε όλες τις θεραπείες για τον καρκίνο του στήθους, η νόσος «καραδοκεί» και μια καλπάζουσα μορφή με μετάσταση στα ζωτικά όργανα ήταν αυτή που την οδήγησε στην απώλεια σε παραγωγική ηλικία. Το πιο δυνατό μήνυμα που μετέφερε, βασισμένο στην εμπειρία του, ήταν: «Θέλω να πω σε ανθρώπους που έχουνε καρκινοπαθείς στο σπίτι, να τους αντιμετωπίζουνε σαν υγιείς ανθρώπους. Να μην τους αντιμετωπίζουνε σαν καρκινοπαθείς». Η υποστήριξη, κατά τον ίδιο, πρέπει να είναι η ψυχολογική συμπαράσταση που τονώνει, όχι η λύπηση που αδρανοποιεί.
Την ίδια ανάγκη για στήριξη των οικείων ανέδειξε και η Μαρία Κοπανάκη, κόρη της Γεωργίας Κοπανάκη (και παιδί καρκινοπαθών και από τους δύο γονείς), η οποία παρενέβη τηλεφωνικά, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη της για τη δύναμη που άντλησε από τη μητέρα της. Η Μαρία μετέφερε μια ανατρεπτική οπτική, θέτοντας το ερώτημα «Γιατί όχι;» αντί του συνηθισμένου «Γιατί σε μένα;». Πρότεινε την ιδέα της ανάπτυξης μετά το τραύμα: «Πολλοί δηλαδή από τους ανθρώπους που νοσούν, να πιστεύουν ότι όλο αυτό που συμβαίνει είναι κάτι πολύ ωραίο, γιατί τους κάνει καλύτερους ανθρώπους». Η ασθένεια, σύμφωνα με την ίδια, οδηγεί σε ενδοσκόπηση, ενισχύει την πίστη στον εαυτό και δημιουργεί σχέσεις εμπιστοσύνης.
Σε ανάλογο κλίμα κινήθηκε και η Αντιδήμαρχος Πολιτισμού Φωτεινή Περακάκη, η οποία ευχαρίστησε δημόσια τον σύλλογο «Στηρίζω» για την αμέριστη ψυχολογική βοήθεια που παρέχει στη μητέρα της, η οποία νοσεί. Η κ. Περακάκη, πολυάσχολη σε δημόσιο ρόλο, ως νέα μητέρα τριών παιδιών και με πλήρη δράση στον δήμο, υπογράμμισε τη σημασία της ψυχολογίας του ασθενή και των γύρω. Περιέγραψε την οικογενειακή συσπείρωση απέναντι στο δυσάρεστο και τόνισε την ανάγκη να στέκονται δίπλα στον ασθενή, χωρίς να τον λυπούνται, αλλά δίνοντάς του δύναμη. «Η μητέρα μου αυτή τη στιγμή μου δίνει πάρα πολύ δύναμη», εξομολογήθηκε, αναδεικνύοντας τον τρόπο που οι ρόλοι αντιστρέφονται στην οικογενειακή μάχη, όπου ο ασθενής γίνεται πηγή κουράγιου.
Η απόφαση για ζωή: «Θα τον κάνω τον καρκίνο φίλο μου »
Η κορύφωση της εκπομπής ήρθε με την τηλεφωνική σύνδεση με μια ακόμη Μαρία, η οποία μοιράστηκε μια απίστευτα δυνατή ιστορία: το 1999, μετά από τυχαία διάγνωση καρκίνου στον πνεύμονα, οι γιατροί της έδιναν πρόγνωση ζωής μόλις έξι μηνών. Η ίδια περιέγραψε τον εφιάλτη της διάγνωσης και την αρχική της κατάρριψη, η οποία την οδήγησε μέχρι και σε σκέψεις αυτοκτονίας στο λιμάνι της Βουλιαγμένης, καθώς σκεφτόταν «τα παιδιά της» και τους γονείς της. Η Μαρία, όμως, βρήκε τη δύναμη να πει: «Θα τον νικήσω» και «Θα τον κάνω φίλο μου τον καρκίνο». Σχεδόν 26 χρόνια μετά, όχι μόνο ζει, αλλά έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο ζωής της. Από «καλή Μαίρη» έγινε «κακιά Μαίρη», με την έννοια ότι έμαθε να θέτει όρια και απέρριψε τις τοξικότητες και τις επιβλαβείς σχέσεις. «Δεν δέχομαι τίποτα από κανέναν… Έχω γίνει πιο σκληρή. Ό,τι με χαλάει το διώχνω», δήλωσε χαρακτηριστικά, αναδεικνύοντας την ανάγκη της ψυχολογικής αυτοπροστασίας. Τόνισε δε πώς η ασθένεια φιλτράρισε τον κύκλο των φίλων της, καθώς η «λύπηση» που έβλεπε στα μάτια τους την εξόργιζε και την έκανε να τους διώχνει, μένοντας δίπλα της μόνο ένα άτομο, που έγινε «όχι φίλη, αδελφή».
Η εκπομπή έκλεισε επιβεβαιώνοντας πως η ψυχολογία είναι το Α και το Ω, όχι μόνο για τον νοσούντα αλλά και για το περιβάλλον του. Σε μια κρίσιμη στιγμή, η Μαρία Λυκουρίνου διόρθωσε την παρουσιάστρια τονίζοντας τη διαφορά μεταξύ ευχής και βεβαιότητας: «Δεν χρησιμοποιώ προστακτική “να πάνε καλά”. Χρησιμοποιώ τη βεβαιότητα “θα πάνε καλά”». Αυτή η έμφαση στη σιγουριά και τη δυναμική στάση απέναντι στη ζωή, ακόμη και στις πιο δύσκολες στιγμές, αποτέλεσε το επιστέγασμα μιας συζήτησης που τίμησε τη ζωή, τη δύναμη και την αλληλεγγύη.
Το αφιέρωμα έκλεισε με μια συγκινητική μνεία στη μνήμη του Κωνσταντίνου Ατσαλή, που κηδεύεται σήμερα στην Ιεράπετρα. Ο Κωνσταντίνος, όπως ανέφερε η Μαρία Λυκουρίνου, αντιμετώπισε τη νόσο με «πάρα πολύ γενναιότητα, με πάρα πολύ αισιοδοξία», αποτελώντας φωτεινό παράδειγμα μέχρι την τελευταία στιγμή. Η αφιέρωση σε εκείνον υπογράμμισε με τον πιο δραματικό τρόπο ότι, παρότι η μάχη δεν κερδίζεται πάντα, η αξιοπρέπεια, η αισιοδοξία και η αγάπη μένουν ως κληρονομιά και ως κινητήριος δύναμη για όσους συνεχίζουν να παλεύουν.
Δημοσίευση σχολίου