Ένα πρόβλημα τα οποίο πλέον οι παραγωγοί της Ιεράπετρας γνωρίζουν πάρα πολύ καλά συνεχίζει να εξαπλώνεται και η περιοχή βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν αόρατο εχθρό που απειλεί τη βιωσιμότητα των θερμοκηπιακών καλλιεργειών της. Η ίωση της καστανής ρυτίδωσης (ToBRFV) επεκτείνεται δημιουργώντας σοβαρά προβλήματα στους παραγωγούς, με τις επιπτώσεις να είναι ήδη ορατές στην τοπική οικονομία και την παραγωγή. Το πρόβλημα φέτος είναι μεγαλύτερο σε σχέση με πέρυσι, καθώς τα ποσοστά κρουσμάτων έχουν αυξηθεί σημαντικά. Ποια είναι όμως η πραγματική διάσταση της κρίσης και ποια βήματα χρειάζονται για την αντιμετώπισή της;
Επίκεντρο η Έλλειψη Συντονισμού και Επαρκούς Πληροφόρησης
Η μετάδοση της καστανής ρυτίδωσης φαίνεται πως είναι ένα πρόβλημα που ξεπερνά την απλή προστασία από τον σπόρο μέχρι το θερμοκήπιο. Εμφανίζονται περιπτώσεις που η μόλυνση ξεκινά από τον ίδιο τον σπόρο, καθιστώντας αναγκαία τη θέσπιση πιο αυστηρών ελέγχων σε όλα τα στάδια της καλλιέργειας. Ενδεικτικά, πολλοί παραγωγοί βρίσκονται σε απόγνωση λόγω της γρήγορης εξάπλωσης της ίωσης, ιδιαίτερα σε φυτεύσεις που έγιναν το πρώτο δεκαήμερο του Σεπτεμβρίου. Οι πληροφορίες του Ράδιο Λασίθι από γεωπόνους και υπηρεσίες δείχνουν ότι τα ποσοστά κρουσμάτων είναι φέτος διπλάσια ή και τριπλάσια σε σχέση με πέρυσι.
Ωστόσο, παρά τη σοβαρότητα της κατάστασης, φαίνεται να υπάρχει έλλειψη συντονισμού και επίσημης πληροφόρησης. Από τη μια πλευρά, οι γεωπόνοι επισημαίνουν την ένταση του προβλήματος και τη σημαντικότητα της απολύμανσης και της σωστής διαχείρισης των φυτικών υπολειμμάτων, ενώ από την άλλη οι αγρότες δεν γνωρίζουν πάντα ποιες είναι οι σωστές διαδικασίες. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργούνται επιπλέον προβλήματα λόγω ανεπαρκών μέτρων. Για παράδειγμα, δεν γίνεται σωστή διαχείριση των μολυσμένων φυτών, τα οποία συχνά παραμένουν εκτεθειμένα, με κίνδυνο να μολύνουν γειτονικές καλλιέργειες.
Οι Δυσκολίες της Απολύμανσης και τα Σωστά Μέτρα
Ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί είναι η σωστή απολύμανση και διαχείριση των υπολειμμάτων. Τα μολυσμένα φυτά δεν πρέπει απλώς να απομακρύνονται, αλλά να καταστρέφονται με τρόπο που να μην επιτρέπει τη μετάδοση του ιού σε άλλες καλλιέργειες. Η διαδικασία αυτή, ωστόσο, φαίνεται να είναι ιδιαίτερα δύσκολη για πολλούς αγρότες. Το κόστος και η έλλειψη κατάλληλων υποδομών οδηγούν συχνά στην αποφυγή των απαραίτητων μέτρων, με αποτέλεσμα να υπάρχει συνεχής κίνδυνος εξάπλωσης της ίωσης.
Οι γεωπόνοι προτείνουν τη χρήση μεγάλων μαύρων σακουλών για την απομάκρυνση των φυτών και την καύση τους, αλλά αυτή η μέθοδος έχει σημαντικές πρακτικές δυσκολίες, όπως η ανάγκη για μεγάλο αριθμό σακουλών και η δυσκολία της καύσης. Επιπλέον, η κομποστοποίηση των φυτών φαίνεται να μην είναι ασφαλής επιλογή, καθώς ο ιός μπορεί να παραμείνει ενεργός ακόμα και σε υψηλές θερμοκρασίες.
Ο Ιός και οι Επιπτώσεις του στην Εμπορευσιμότητα των Ντομάτων
Ο ιός της καστανής ρυτίδωσης δεν αποτελεί κίνδυνο για τον άνθρωπο, ωστόσο καθιστά τις ντομάτες μη εμπορεύσιμες λόγω της κακής εμφάνισής τους. Η αλλοίωση της εμφάνισης του καρπού μειώνει την αξία του προϊόντος, καθιστώντας το δύσκολα πωλήσιμο στην αγορά. Παράλληλα, υπάρχουν κάποια υβρίδια που φαίνεται πως είναι ανθεκτικά στην ίωση, όμως οι ντομάτες που παράγονται από αυτά συχνά στερούνται γεύσης, κάτι που απειλεί το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής της Ιεράπετρας, που είναι η εξαιρετική ποιότητα και γεύση των προϊόντων της.
Έλλειψη Θεσμικής Υποστήριξης και η Ανάγκη Συλλογικής Δράσης
Οι γεωπόνοι και οι ειδικοί ζητούν περισσότερους ελέγχους στους σπόρους, στα φυτώρια και στα στάδια παραγωγής. Ωστόσο, αυτό που φαίνεται να χρειάζεται περισσότερο από ποτέ είναι η ουσιαστική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων: γεωπόνων, αγροτών, φυτωρίων και κρατικών υπηρεσιών.
Η καστανή ρυτίδωση δεν αποτελεί μόνο μία απειλή για την τοπική παραγωγή, αλλά και για το συνολικό σύστημα της γεωργίας στην περιοχή. Χρειάζονται επειγόντως μέτρα που θα εξασφαλίζουν ασφαλή σπόρο, αυστηρούς ελέγχους στα φυτώρια και σωστές διαδικασίες διαχείρισης των μολυσμένων φυτών. Η συντονισμένη δράση μπορεί να αποτελέσει τη μόνη λύση για να αποφευχθούν οι τραγικές συνέπειες που βιώνουν οι παραγωγοί σήμερα.
Δημοσίευση σχολίου