Η συνέντευξη του πολύπειρου ερευνητή δημοσιογράφου Τάσου Τέλλογλου στο «Ράδιο Λασίθι» το πρωί της 1ης Ιουλίου 2025 ήρθε να βάλει σε σειρά ένα παζλ αποκαλύψεων που κρατά σε διαρκή εγρήγορση το πολιτικό σύστημα, αγροτικό κόσμο και τις δικαστικές αρχές τόσο στην Κρήτη που βρίσκεται στο επίκεντρο αλλά και σε όλη την Ελλάδα. Με τη νηφαλιότητα και τη μακρά του τριβή στα μεγάλα οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα, ο κ. Τέλλογλου ο οποίος από το 2022 έχει ξεκινήσει να αποκαλύπτει σταδιακά το σκάνδαλο, παρουσίασε έναν κορμό γεγονότων ο οποίος φωτίζει όχι μόνο το πώς ξέσπασε, αλλά και γιατί γιγαντώθηκε το πολυεπίπεδο σκάνδαλο της καταβολής αγροτικών επιδοτήσεων μέσω ΟΠΕΚΕΠΕ.
Από τα πρώτα ερωτήματα στις έρευνες της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Ο κ. Τέλλογλου υπενθύμισε ότι οι σημερινές εξελίξεις οφείλονται σε «δουλειά ετών», στην οποία εγχώριες δικαστικές και ελεγκτικές αρχές είχαν πρωταγωνιστήσει ήδη από το 2020, προτού επέμβει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO). Τότε, όπως εξήγησε, «στο Ηράκλειο πραγματοποιούνταν δεκάδες νόμιμες επισυνδέσεις τηλεφώνων κτηνοτρόφων», υλικό που συγκεντρώθηκε από την Οικονομική Αστυνομία και αργότερα ενσωματώθηκε στους ευρωπαϊκούς φακέλους. Το γεγονός πως αυτές οι έρευνες δεν απέδωσαν νωρίτερα καρπούς αποτελεί κατά τον δημοσιογράφο, «ντροπή για τη χώρα». Η σπίθα που οδήγησε στις σημερινές καταιγιστικές εξελίξεις ήταν η υπόθεση «Τυχεροπούλου», της υπαλλήλου-κλειδιού του ΟΠΕΚΕΠΕ την οποία η EPPO ζήτησε ως τεχνική σύμβουλο, αίτημα που συνάντησε πολιτική άρνηση.
Ο τότε -και σημερινός- υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας δεν υπέγραψε την απόσπασή της, ενώ ακολούθησαν πειθαρχικά μέτρα εις βάρος της από τη διοίκηση που ο ίδιος ο Οργανισμός είχε τοποθετήσει. Η κίνηση αυτή, όπως υπογράμμισε ο κ. Τέλλογλου, «προκάλεσε οργή στην έδρα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας». Η EPPO απέσυρε προσωρινά το αίτημα, αλλά την επόμενη εργάσιμη προχώρησε σε ταυτόχρονες εφόδους στην έδρα του ΟΠΕΚΕΠΕ, στην Αθήνα και το Ηράκλειο.
Ο οργανισμός σε επιτήρηση και η ένταξη στην ΑΑΔΕ
Η ανυπακοή της διοίκησης -ο τότε πρόεδρος Δημήτρης Σαλάτας υποστήριξε γραπτώς ότι «η Τυχεροπούλου δεν έπρεπε να αποσπαστεί»- βάθυνε την καχυποψία των ευρωπαϊκών αρχών. Η χώρα βρέθηκε αντιμέτωπη με τον κίνδυνο απώλειας διαπίστευσης του ΟΠΕΚΕΠΕ και, κατά συνέπεια, της ροής κοινοτικών πόρων. Η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια άμυνας, μετέφερε τον Οργανισμό στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Πρόκειται, σύμφωνα με τον κ. Τέλλογλου, για «έσχατο μέτρο» που αποτυπώνει το βάθος της κρίσης εμπιστοσύνης.
Ποινικό μέτωπο: από τους «επτά» στους «115»
Στο ποινικό σκέλος, ο δημοσιογράφος παρέθεσε ένα τριπλό ημερολόγιο δικαστικών εξελίξεων:
- Η δίκη των επτά: Με φρέσκο υλικό, η εισαγγελέας της EPPO Πόπη Νταγιάντα αγόρευσε χθες σε υπόθεση που έχει απασχολήσει έντονα τον Τύπο.
- Η υπόθεση των 115 κατηγορουμένων: Μια «γιγάντια δικογραφία» με συντριπτική κρητική σύνθεση οδηγείται το φθινόπωρο ενώπιον των Αθηναϊκών δικαστηρίων.
- Περαιτέρω καταδίκες: Δύο αδέλφια καταδικάστηκαν τον Οκτώβριο 2024 για δήλωση βοσκοτόπων στην Τζια, με μάρτυρα-κλειδί την Τυχεροπούλου, ενώ δύο προσεχείς δίκες αφορούν πρώην διοικήσεις για «εξαφάνιση στοιχείων».
Παράλληλα, η EPPO εξετάζει τρία κατασχεμένα κινητά στελεχών, υπολογιστές από Αθήνα και Ηράκλειο και άγνωστο όγκο συνομιλιών που ακόμη δεν έχουν απομαγνητοφωνηθεί. Επιπλέον, το άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών δεν έχει ενσωματωθεί στον φάκελο της Βουλής, στοιχείο που προοιωνίζεται νέο κύμα αποκαλύψεων.
Γιατί η Κρήτη βρέθηκε στο επίκεντρο
Σύμφωνα με τον κ. Τέλλογλου, ο άξονας Κρήτης–ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι ούτε συγκυριακός ούτε αποκλειστικά κομματικός. Η ρίζα, είπε, «βρίσκεται στις κτηνιατρικές υπηρεσίες και στις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας (ΔΑΟΚ) που, πριν το 2013, κατέγραφαν ανεξέλεγκτο αριθμό ζώων». Όταν το 2013 το καθεστώς επιδοτήσεων στα ζωικά κεφάλια έγινε αυστηρότερο, επινοήθηκε η «τεχνική λύση» πλασματικής τοποθέτησης ζώων σε εκτάσεις άλλων περιοχών: «Κρητικοί κτηνοτρόφοι δήλωναν χωράφια στη Χίο ή στις Σέρρες, στην πράξη όμως τα ζώα δεν πήγαιναν ποτέ εκεί».
Η γεωγραφική στενότητα της Κρήτης έκανε το φαινόμενο ορατό. Μόνο στο Ρέθυμνο αναφέρθηκαν «4,5 εκατ. ζώα για τα οποία δεν υπήρχαν βοσκότοποι». Όταν το 2015 δόθηκε η δυνατότητα αποσύνδεσης της γεωργικής δραστηριότητας από το αγροτεμάχιο, οι στρεβλώσεις εκτοξεύθηκαν. Ο δημοσιογράφος ανέδειξε τη σημασία της απόφασης του 2017 («omnibus») που προσέθεσε δέκα εκατομμύρια στρέμματα «μεσογειακών» βοσκοτόπων στο εθνικό χαρτογραφικό απόθεμα, αλλά ποτέ δεν εφαρμόστηκε πλήρως, αφήνοντας χώρο σε μηχανισμούς να εμπορεύονται ανύπαρκτη γη.
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα με τις «διαθήκες-φαντάσματα»: δεκάδες τελευταίες βουλήσεις πεθαμένων εμφανίστηκαν 20 χρόνια μετά, παραχωρώντας «δικαιώματα» σε γη ανά την επικράτεια. «Κάντε μια βόλτα στα συμβολαιογραφεία του Ρεθύμνου και θα βρείτε πολλά τέτοια», τόνισε σκωπτικά.
Απ’ τη στιγμή που αυτές οι μέθοδοι επαναλήφθηκαν και έφεραν «αποτελέσματα» σε παραγωγούς της Κρήτης το φαινόμενο άρχισε να πολλαπλασιάζεται με τα γνωστά αποτελέσματα.
Πολιτικές παρεμβάσεις χωρίς κομματικά σύνορα
Αν και η κυβερνώσα ΝΔ βρίσκεται φυσιολογικά στο επίκεντρο λόγω χρόνου διακυβέρνησης, ο κ. Τέλλογλου υπενθύμισε ότι στελέχη όλων των χρωμάτων έχουν αφήσει τα δαχτυλικά τους αποτυπώματα. Μερικοί έσπευσαν από το πρώτο κύμα δημοσιότητας να διαψεύσουν την εμπλοκή τους, εκείνος όμως προέβλεψε πως «στο δεύτερο κύμα θα μείνουν σιωπηλοί, γιατί δεν θα μπορούν να εξηγήσουν τις πολλαπλές παρεμβάσεις υπέρ των ίδιων κτηνοτρόφων».
Είναι αποκαλυπτική η επισήμανσή του ότι η δικογραφία που παρελήφθη από τη Βουλή αφορά «μόνον τα σημεία ευθύνης υπουργών» και όχι το πλήρες υλικό. Η παραπομπή, επομένως, για τυχόν ποινικές ευθύνες πολιτικών προσώπων είναι μόνον η κορυφή ενός ογκώδους αρχείου.
Τα έγγραφα που αγνοήθηκαν και οι έλεγχοι που έγιναν
Η δημοσιογραφική έρευνα φανερώνει επίσης τα κενά συντονισμού μεταξύ τοπικών και κεντρικών υπηρεσιών. Παρ’ όλα αυτά, ο κ. Τέλλογλου διέψευσε την εντύπωση ότι «κανείς δεν έψαξε τίποτα», φέρνοντας παράδειγμα από τη Νίσυρο το 2022, όπου επιτόπιος έλεγχος (με «ελεγκτές από τη Μακεδονία, για να αποτραπεί τοπική μεροληψία») κατέληξε σε σύλληψη εμπλεκομένων. Το γεγονός ότι το περιστατικό δεν συνδέθηκε έγκαιρα με τα ευρύτερα ευρήματα της Κρήτης αντανακλά τον κατακερματισμό των διωκτικών μηχανισμών.
Τα πρόστιμα και το μέλλον των επιδοτήσεων
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει ήδη καταλογισμό μεγαλύτερο από 400 εκ. € εξαιτίας «ατελέσφορων ελέγχων», ποσό που, κατά την εκτίμηση του δημοσιογράφου, μπορεί να ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο, καθώς οι χρήσεις 2023‑24 εξετάζονται ακόμη. Η κυβέρνηση αν και είναι βέβαιο πως θα προβεί σε ενστάσεις έχει προετοιμαστεί για διάφορα σενάρια κάλυψης: οριζόντιες μειώσεις μελλοντικών ενισχύσεων, συμψηφισμούς με τα πρόγραμμα «de minimis» και κατασχέσεις λογαριασμών όσων καταδικάζονται. Ήδη, σε πάνω από το 50 % των διωκομένων, παρατηρείται οικειοθελής επιστροφή χρημάτων, χωρίς όμως αυτό να αίρει τις κατηγορίες.
Επιπλέον, η εφαρμογή της νέας ΚΑΠ με έμφαση στο «πράσινο αποτύπωμα» και στα βιολογικά καλλιεργητικά σχήματα αναμένεται να αργήσει, διότι «το σύστημα στην Ελλάδα ανοίγει όταν αλλού σχεδόν κλείνει», ενώ ο Τσιάρας, «καμένος από τον χυλό», εμφανίζεται επιφυλακτικός στο να προχωρήσει γρήγορα τις πληρωμές.
Το αύριο ενός «καζανιού που βράζει»
Ερωτηθείς ποιο σκάνδαλο θα «σκάσει» μετά τα Τέμπη και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, ο Τάσος Τέλλογλου απάντησε προσεκτικά: «Τα θέματα δεν είναι όλα ίδιου βάρους ούτε ίδια μεταξύ τους». Αναγνώρισε ότι το μεταφορικό ισοδύναμο, το κτηματολόγιο και άλλες δράσεις υπόκεινται σε ελέγχους, όμως τα πρώτα αντανακλαστικά ελέγχου ήταν πιο άμεσα, γεγονός που συγκρατεί τον κίνδυνο διογκωμένων προστίμων.
Η αίσθηση, πάντως, ότι «το καζάνι βράζει» δεν εκτονώνεται εύκολα. Η συνέντευξη επιβεβαίωσε ότι η Κρήτη, ως γεωγραφικά και πολιτικά ενεργός χώρος, θα παραμείνει κεντρικό θέατρο εξελίξεων. Τα δεδομένα που μελετά η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία -οι τηλεφωνικές συνομιλίες, οι λογαριασμοί, οι εκτάσεις και τα ζώα που δεν υπήρξαν ποτέ- θα συνεχίσουν να παράγουν αποκαλύψεις με πιθανό ορίζοντα ετών.
Για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, το βέβαιο είναι ότι η δημόσια συζήτηση μόλις ξεκίνησε. Ο λόγος περνά πλέον στα δικαστήρια, στις κοινοβουλευτικές επιτροπές και, τελικά, στην κοινωνία που καλείται να αποφασίσει αν θα ανεχθεί στο διηνεκές ένα μοντέλο επιδοτήσεων όπου «τα λεφτά είναι της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κάποιος πρέπει να τα πάρει».
Δημοσίευση σχολίου